رودخانه زرقان (كمايستان) يكي از جاذبه هاي گردشگري شهرستان جغتاي محسوب مي گردد كه از ارتفاعات جغتاي سرچشمه گرفته و باجهت جنوبي شمالي به طول چهل كيلومتر جريان مي يابد و داراي دو انشعاب بنام هادي و چراغ است كه در فاصله دو روستاي حطيطه و زرقان به هم مي پيوندند. در مسير این رودخانه، روستاي زرقان به دليل شرايط طبيعي و چشم اندازهاي بسيار زيبايي كه دارد يكي ازمناطق ييلاقي جغتاي محسوب مي گردد. اين روستا داراي دره هاي زيبا و سرسبز با ارتفاعات بلند و آب و هواي معتدل كوهستاني است كه جلا دهنده روح و جسم خسته هرانساني است و برروي مخروطه افكنه رشته كوه هاي جغتاي قرار دارد. وجود بند هاي خاكي و انشعاب رودخانه، طبيعت دل انگيز و فرح بخشي را در اطراف روستاي زرقان فراهم نموده است. علاوه بر دره هاي اطراف روستا در مسير رودخانه زرقان به طرف شمال به دليل تغييرجنس خاك و وجود مارن هاي آهكي رودخانه در بستر خود با فرسايش و انحلال زمين طبيعت زيبايي رابه نمايش گذاشته كه درنوع خود كم نظير است و در زبان محلی به زاو شهرت دارد. رودخانه زرقان در مسير خود بستر را فرسايش داده و دره عميقي به وجود آورده كه حفره هاي متعدد درطرفين دره ايجاد شده كه بصورت غار درآمده است. يكي از اين غارها در محل به نام سياه تاريكي معروف است، دره مذكور يك پديده جغرافيايي منحصر به فرد است كه هربيننده با ذوق رابه وجد مي آورد. قسمت شمالي دره منظره طبيعي خودراحفظ نموده است وجود و دره ماروني وزيبا فرسايش يافته جلوه ازشكوه عظمت پروردگار است.

لازم به توضيح است كه درگذشته به علت شرايط مناسب، بندي برروي اين رودخانه به نام بند الهيارخان با ساروج احداث شده بود كه تا قبل از احداث سد (كمايستان) همچنان در مسير رودخانه وجود داشت و امروز بعلت احداث سد بروي آن، بند مذكور به زير آب رفته و سد بتني باظرفيت شش ميليون مترمكعب آب ايجاد گرديده كه خود توان بالقوه براي جذب گردشگري مي باشد. اين رودخانه از ارتفاعات جنوبي دشت سپيدار سرچشمه گرفته و سيلاب هاي آن به دشت جوين رسيده و سفره هاي آب تحت الارضي را تغذيه مي كند. وسعت حوضه آبريز آن نود و سه كيلومتر مربع تا محل ايستگاه حطيطه است.

وجه تسمیه
کلمه زرقان که در اصل زرگان بوده واژه ای مرکب از «زر» به معنی طلا و «گان» به معنی سزاوار و شایسته است و شاید اطلاق کلمه زرگان به این روستا به سبب زمینهای مرغوب وزرخیز این خطه بوده است که بعدها به زرقان مبدل شده است، اما معانی دیگری نیز به زرقان نسبت داده شده است، نظیر زرکان به معنی مکان زر،که به مرور زمان دستخوش تغییرات شده و به زرقان تبدیل شده است.

تاریخچه
قدمت تاریخی دقیقی برای روستای زرقان تخمین زده نشده است، اما آمار متفاوتی از روستا ارائه شده است، یکی از قدیمی ‌ترین آثار مکتوب درباره روستای زرقان را می ‌توان به سفرنامه هوتم شیندلر اشاره کرد که حدود ۱۲۷سال پیش یعنی حدود سال ۱۲۵۵هجری شمسی به دستور ناصرالدین شاه قاجار برای ایجاد خطر تلگراف از شاهرود به مشهد، گذری نیز به روستای زرقان داشته و اطلاعات جالبی درباره روستای زرقان در سفرنامه خود آورده است.

اقتصاد و محصولات
شغل اصلی روستا و اغلب مردم کشاورزی و دامپروری است. گردو مهم ‌ترین محصول روستای زرقان است که به خاطر مرغوبیت بالا و کیفیت عالی که دارد شهرت بسیار فراوانی در منطقه پیدا کرده‌ است. بادام دزگر نیز محصول این روستای زیباست. میوه های تابستانی نظیر سیب محلی آلبالو و گیلاس و گوجه و …از دیگر محصولات میباشد.

سوغات
گیاهان خودرو نظیر ریواس، آویشن، آجار، شَل، اسطخو دوس، کَکَلَکوتی و میوه‌ های باغی نظیر گوجه سبز، گردو، بادام از سوغات زرقان است.

غذای محلی
از غذاهای محلی که می ‌توان به فتیر، جوز و کمه (صبحانه محلی)، آش، شِروَیی (سوپ محلی)، کلج جوش، زرک جوش، لوشی جوش و بسیاری دیگر از غذاهای محلی روستا اشاره کرد. نان‌ های محلی نیز بخشی دیگر از جاذبه ‌های روستای زرقان است از جمله این نان ‌ها می ‌توان به نون جوزو پیازی، قلفی، نون روغنی، نون شَلی، نون آجاری، نون با شُون گردو و نان سنتی زرقان اشاره کرد. چندین نوع غذا و دسر محلی از ریواس کوهی نیز توسط اهالی تهیه می ‌شود.

جاذبه های گردشگری
اين روستا از آثار تاريخي گوناگوني برخوردار است كه از جمله اين آثار مي توان به دو مسجد (بالاده و كوچه باغ بالا) و برج هاي دوقلوي آن اشاره كرد كه متاسفانه در حال حاضر تنها بخش كمي از اين برج ها باقي مانده است. اهالي روستا معتقدند كه اين برج ها براي نگهباني و اطلاع رساني به اهالي از خطر حمله راهزنان و يا ساير بيگانگان مورد استفاده قرار مي گرفته و يك راه زير زميني نيز وجود داشته كه اين دو برج را بهم متصل مي كرده است. دیگر مکان‌ های دیدنی روستای زرقان عبارتست از: سد زرقان، رودخانه سرآسیاب، سبست، قلعه سریان، علی کودر، دوری ری، امبروتی، رودخانه نوز و .. قلعه سِریان که مکانی برای مخفی شدن اهالی در هنگام حمله راهزنان بوده است، به گفته سالخوردگان روستا حوضی در آن وجود داشته که اکنون فقط نامی از آن وجود دارد. از دیگر

موقعیت مکانی
روستای زرقان در استان خراسان رضوی و در فاصله ی پانزده کیلومتری جغتای واقع شده است. این روستا در غرب استان خراسان رضوی در هفتاد کیلومتری سبزوار قرار دارد.