هنر خوشنویسی در جهان اسلام چون با کلام وحی آمیخته است در زمان نگارش در جایگاه هنرمند و همچنین مواجهه در قامت مخاطب، تنها با جنبه های فرمی روبرو نیست، بلکه با مفاهیم مذهبی و اخلاقی روبرو است که تراوشهای قلمِ خوشنویس، آداب زندگی معنوی را یادآوری می کند.
خوشنویسی به این واسطه که قدرت انتقال پیام های قدسی را در فرمی زیبایی شناسانه داراست همواره در هنر اسلامی در جایگاه ویژه ای قرارد دارد و تنیدگی کلام الهی در قالب فرم های بصری خوشنویسی تمایزی در هنر اسلامی ایجاد کرده است که میتوان هنر خوشنویسی را شاخصترین هنری عنوان کرد که به مثابه زبان هنری مشترک، برای تمامی مسلمانان ارزشی معنوی دارد.
رابطه بین مذهب و هنر چنان به هم تنیده است که با نگریستن به یک اثر هنری می توان اعتقادات خالق آن را از میان عناصر بصری استخراج کرد و به عبارتی اثر هنری آینهای از اعتقادات یک هنرمند است.
هنر خوشنویسی تجسم کلام وحی است که تکامل و تبدیل خط به هنر خوشنویسی بیش از هرکجا در میان مسلمانان به چشم میخورد. در قرآن در آیههای «ن، والقلم و ما یسطرون»و «الذّی علّم بالقلم» به قلم و نگارش اشاره شده است.
هنر خوشنویسی چون با کلام گره خورده است در زمان نگارش در جایگاه هنرمند و همچنین مواجهه در قامت مخاطب، تنها با جنبه های فرمی روبرو نیستیم بلکه با مفاهمیی مذهبی و اخلاقی همچون فروتنی، صبر، نظم و آداب زندگی معنوی روبرو هستیم و می توان پیام ضمنی را در پشت هر ضربه قلم خوشنویس یافت.
در ادبیات مسلمانان، قلم در نزد خداوند در جایگاه رفیعی قرار دارد که در قرآن یک سوره کامل به نام سوره قلم را به خود اختصاص داده و بر همین اساس قلم، مقدسترین وسیله برای یک خوشنویس است.
برای انجام امور مذهبی مانند کتابت قرآن، نگارش احادیث و روایات و همچنین کتیبهنویسی مساجد و بارگاه امامان شیعه از خوشنویسی بهره گرفته می شود. همچنین مجموعه آثاری که در رثاء و شهادت حضرت حسین بن علی علیهالسلام و یاران آن حضرت به دست خوشنویسان نوشته شده، شناخته شده است.
واقعه عاشورا بستری برای اتفاقی عظیم در پهنه تاریخ، فرهنگ و هنر شد که تبلور آن را در عصرهای مختلفی چون تعزیه، موسیقی تعزیه، نقاشی، شعر و خوشنویسی می توان یافت.
بر این اساس آشناترین جلوههای هنر خوشنویسی در خدمت مضامین عاشورایی پیوندی ناگسستنی با این واقعه پیدا کرده است و تجلی این پیوند همان کتیبههای فراوان متنوعی است که بر روی پارچههای سیاه نقش بسته و نمونههای متعدد آنها در تمام مکان های مذهبی، مساجد و حسینیهها دیده میشود.
ماشیننویسی یا ماشیننگاری یکی از آیینهایی است که در سالیان اخیر با فرارسیدن ماه محرم آغاز میشود. این فعالیتها معمولاً از چند روز قبل از ماه محرم شروع و تا پایان این ماه همچنان ادامه دارد که در دهه اول محرم شاهد تردد خودروهایی در سطح شهر و جادهها هستیم که صاحبان آن عبارت یا طرحی با مضمون ارادت به حضرت سیدالشهدا(ع) و شهدای کربلا را روی اتومبیل خود با خط خوش نوشتند.
الگوبرداری استادان خوشنویس از شخصیت امام علی (ع) و کاربرد فرهنگ شیعی در نظام استاد و شاگردی این دوره از ابعاد نظری و نگارش نسخه های خطی، اشعار و کتیبه های شیعی در بعد عملی قرار می گیرند.
هنر والای خط و خوشنویسی که از استاد به شاگرد منتقل می شود و زنجیره ای از دانش را ایجاد می کند دارای جایگاه بسیار شایسته ای در زمینه انتشار معنویت و گسترش ارزش های والایی و زیبایی ها می یابد و از پایگاهی قدسی برخوردار می شود.
این بدان معناست که هنرمند دانش خود را از استادانی دریافت کرده که زمانی خود دانش آموزان استادان قدیمی دیگری بوده اند و تا به امروز از روشهای آموزشی سنتی استفاده می شود.
بنا بر این سنت؛ خوش نوشتن هدیه ای بود که از اساتید دریافت شده است و فرد باید هدیه را پس دهد. بنابراین هر نوآموز خوشنویس در آینده معلم نیز خواهد شد زیرا آنچه را که بدست می آورد و تجربه ای که حاصل می شود، باید آن را به دیگران منتقل کرد.
بازدیدها: 0